PHẦN 1: THỰC TRẠNG THIẾU HỤT NHÂN SỰ TRONG NGÀNH F&B HIỆN NAY

Ngành F&B (Food & Beverage – Thực phẩm và đồ uống) tại Việt Nam đang tăng trưởng mạnh mẽ, đặc biệt tại các thành phố lớn như TP.HCM, Hà Nội, Đà Nẵng… Sự bùng nổ của các chuỗi quán ăn, cà phê, trà sữa từ nội địa đến quốc tế kéo theo nhu cầu tuyển dụng nhân sự lớn chưa từng có. Tuy nhiên, nghịch lý là: càng phát triển nhanh, ngành lại càng “khát người”.

Theo nhiều thống kê, mỗi quý ngành F&B cần thêm hàng chục nghìn lao động để đáp ứng hoạt động vận hành – từ bếp, phục vụ đến quản lý. Việc tuyển đủ, giữ chân và đào tạo được đội ngũ nhân sự ổn định đang là thách thức lớn với hầu hết doanh nghiệp trong ngành.

Nguyên nhân chính đến từ việc người lao động phổ thông sau dịch chuyển hướng sang các công việc linh hoạt như giao hàng, bán online, tự doanh. Cùng với đó là tâm lý ngại áp lực, không định hướng lâu dài với nghề khiến nhiều người trẻ rời bỏ F&B sau thời gian ngắn thử việc.

Không thể phủ nhận rằng nghề F&B có cường độ làm việc cao, đòi hỏi tính kỷ luật, kỹ năng thực chiến và sự gắn bó. Nhưng chính điều đó lại tạo nên một môi trường rèn luyện tuyệt vời – nếu bạn biết nhìn nhận đúng đắn.

Vậy nên, thiếu hụt nhân sự không chỉ là vấn đề – mà còn là một cơ hội thật sự cho những người trẻ dám bắt đầu. Nhưng, liệu đây chỉ là khủng hoảng tạm thời? Hay là một “cơ hội vàng” cho những ai sẵn sàng bước vào?

PHẦN 2: ĐÂU LÀ NGUYÊN NHÂN DẪN ĐẾN THIẾU HỤT NHÂN SỰ F&B?

Tình trạng thiếu hụt nhân lực trong ngành F&B không phải là điều mới xuất hiện, nhưng sau đại dịch COVID-19, vấn đề này đã trở nên nghiêm trọng và kéo dài. Nhiều doanh nghiệp dù có tiềm lực vẫn không thể tuyển đủ nhân sự để vận hành, dẫn đến quá tải, giảm chất lượng dịch vụ, thậm chí phải đóng bớt chi nhánh.

Vậy điều gì đang thực sự khiến người lao động rời xa ngành F&B – dù nhu cầu việc làm vẫn rất cao?

1. Thay đổi hành vi lao động sau đại dịch

COVID-19 đã thay đổi mạnh mẽ cách người lao động nhìn nhận và lựa chọn công việc. Thay vì gắn bó với mô hình ca kíp cố định như ngành F&B, nhiều người trẻ chuyển hướng sang các hình thức lao động linh hoạt: chạy xe công nghệ, bán hàng online, làm freelancer, tiktoker… Những công việc này có thể không ổn định bằng F&B nhưng lại cho họ cảm giác “chủ động”, “tự do” và “không áp lực trực tiếp từ sếp hay khách hàng”.

Sự dịch chuyển này khiến nguồn lao động phổ thông – vốn là “xương sống” của ngành F&B – bị phân mảnh, thiếu ổn định. Dù số lượng lao động trong độ tuổi phù hợp vẫn rất lớn, nhưng chỉ một phần nhỏ còn sẵn sàng chọn F&B là nơi gắn bó.

2. Áp lực công việc cao – dễ nản lòng người mới

Ngành F&B nổi tiếng với môi trường nhanh, khắt khe và cường độ làm việc cao. Nhân viên bếp phải đứng hàng giờ trong môi trường nóng, thao tác nhanh, liên tục. Nhân viên phục vụ thì phải di chuyển không ngừng, xử lý nhiều tình huống phát sinh từ khách hàng. Quản lý ca thì luôn “chạy deadline” vận hành, báo cáo, xử lý sự cố, đào tạo…

Với người mới vào nghề, nhất là các bạn trẻ chưa từng trải qua môi trường nghiêm túc, nhịp làm việc này dễ khiến họ… “đuối”. Họ không sai khi cảm thấy áp lực – nhưng nếu không có tinh thần rèn luyện, dễ dẫn đến tâm lý bỏ cuộc. Đây là lý do vì sao rất nhiều người thử việc trong ngành chưa đầy 1 tháng đã xin nghỉ.

3. Hình ảnh nghề nghiệp chưa được công nhận đúng mức

Một trong những rào cản lớn khiến người trẻ ngại chọn F&B là định kiến: “Làm F&B là công việc tạm bợ, không phải nghề nghiệp lâu dài”. Trong suy nghĩ của nhiều người – kể cả phụ huynh – làm phục vụ, bếp, thu ngân, quản lý cửa hàng chỉ là công việc lấp chỗ trống, “làm cho vui” khi chưa có việc tốt hơn.

Trong khi thực tế, F&B là một trong những ngành có lộ trình thăng tiến rõ ràng nhất: từ nhân viên → trưởng ca → quản lý chi nhánh → quản lý vùng → vận hành chuỗi… Không thiếu người đã trưởng thành, giàu lên từ chính ngành này – nhưng câu chuyện tích cực đó lại hiếm khi được chia sẻ ra ngoài.

Sự thiếu truyền thông và ghi nhận đúng giá trị nghề đã khiến ngành mất đi một lượng lớn người lao động tiềm năng ngay từ “vòng gửi xe”.

4. Chính sách giữ chân chưa đủ sức níu giữ nhân tài

Ở một số thương hiệu F&B, công tác tuyển dụng vẫn còn đơn lẻ, thiếu gắn kết với chiến lược phát triển con người. Mô tả công việc chưa rõ ràng, phúc lợi chưa hấp dẫn, môi trường làm việc chưa tích cực. Đặc biệt, nhiều nơi chưa có lộ trình nghề nghiệp hoặc chính sách đào tạo dài hạn, khiến nhân viên cảm thấy bị “bỏ rơi” sau khi nhận việc.

Hệ quả là gì? Người giỏi thì rời đi vì thấy không còn cơ hội. Người mới thì nghỉ vì không được hướng dẫn bài bản. Và cứ như vậy, doanh nghiệp rơi vào vòng luẩn quẩn “tuyển – nghỉ – tuyển – nghỉ”, gây tổn thất lớn cả về chi phí lẫn uy tín thương hiệu.

PHẦN 3: F&B – THÁCH THỨC LỚN, NHƯNG CƠ HỘI CÒN LỚN HƠN

Nếu biết nhìn nhận đúng, ngành F&B đang là một “cơ hội mở” cho người trẻ muốn học nhanh, phát triển nhanh và trưởng thành sớm.

Khi nói đến ngành F&B, người ta thường nghĩ đến áp lực, tốc độ và sự cạnh tranh. Đúng, đây là ngành không dễ dàng – nhưng nếu biết nhìn nhận đúng đắn, F&B lại là một “cơ hội mở” đặc biệt dành cho người trẻ muốn trưởng thành sớm, học nhanh và phát triển thực sự.

Thay vì xem đây là nghề “tạm bợ”, bạn hãy thử nhìn F&B như một “trường đời” đúng nghĩa – nơi bạn học nghề, học người và học cách làm chủ chính mình.

1. Dễ vào – Dễ học – Dễ bắt đầu

Không giống như nhiều ngành nghề yêu cầu bằng cấp, chứng chỉ hay hồ sơ phức tạp, ngành F&B mở cửa chào đón bất kỳ ai sẵn sàng bắt tay vào làm việc. Dù bạn là sinh viên, người chưa có kinh nghiệm, hay thậm chí là người từng thất bại trong công việc khác – bạn đều có thể bắt đầu lại từ F&B.

Chỉ cần bạn chịu khó học, có thái độ tích cực và không ngại va chạm, bạn sẽ tiến bộ rất nhanh. Rất nhiều người trẻ đã tìm thấy bước đệm nghề nghiệp đầu tiên từ công việc bưng bê, đứng bếp, thu ngân… và phát triển sự nghiệp bền vững từ đó.

2. Môi trường rèn luyện “thực chiến” toàn diện

F&B không dạy bạn lý thuyết suông – nó dạy bạn bằng tình huống thực tế, bằng ca làm việc áp lực, bằng phản hồi trực tiếp từ khách hàng, đồng đội và quản lý. Chính điều này giúp người trẻ trưởng thành nhanh hơn, hiểu được giá trị của sự kỷ luật, trách nhiệm và phối hợp đội nhóm.

Bạn sẽ học được:

• Kỹ năng giao tiếp: hiểu tâm lý khách hàng, ứng xử linh hoạt
  
• Tư duy dịch vụ: biết lắng nghe, chăm sóc, xử lý sự cố
  
• Tinh thần teamwork: không ai làm việc một mình trong F&B
  
• Kỹ năng quản lý thời gian và xử lý áp lực
  

Tất cả những điều này không chỉ giúp bạn làm tốt trong ngành – mà còn là hành trang quý giá cho bất kỳ nghề nào sau này.

3. Cơ hội thăng tiến nhanh – nếu bạn thật sự kiên trì

F&B là một trong số ít ngành cho phép bạn “lên nhanh bằng thực lực”, không cần chờ đợi quá lâu. Bạn có thể bắt đầu từ vị trí nhân viên phục vụ, lên trưởng ca sau vài tháng, quản lý chi nhánh sau 1–2 năm nếu bạn đủ năng lực và tinh thần trách nhiệm.

Khác với nhiều ngành khác nơi thăng tiến phụ thuộc vào bằng cấp hoặc thời gian công tác, trong F&B, kết quả công việc và thái độ là điều quyết định bạn đi được bao xa.

Rất nhiều quản lý cấp cao trong các chuỗi F&B hiện nay từng là “tay bếp” hoặc “nhân viên order” năm nào. Và câu chuyện đó hoàn toàn có thể là của bạn – nếu bạn xem đây là một hành trình nghiêm túc.

4. Cơ hội khởi nghiệp – mở quán, hợp tác nhượng quyền

Khi bạn đã có kinh nghiệm, hiểu được quy trình vận hành, biết cách quản lý chi phí, nhân sự và khách hàng – việc mở một cửa hàng riêng không còn là điều xa vời. Ngành F&B đặc biệt phù hợp với người trẻ có vốn nhỏ, tinh thần dấn thân và hiểu khách hàng.

Ngoài ra, nhiều thương hiệu hiện nay còn mở rộng theo mô hình nhượng quyền – tức là bạn có thể hợp tác kinh doanh cùng thương hiệu lớn, vừa được hỗ trợ về mô hình, vừa tiết kiệm thời gian thử sai. Đây là lối đi thông minh dành cho những người trẻ không muốn làm công mãi, mà có tham vọng sở hữu sự nghiệp riêng.

5. Ngành tăng trưởng bền vững – khó “thất sủng”

Dù thị trường biến động, công nghệ thay đổi, hành vi người tiêu dùng biến hóa – nhưng ăn uống vẫn là nhu cầu cơ bản, không thể thay thế. Ngành F&B vì vậy luôn có chỗ đứng – nếu bạn biết thích nghi, đổi mới, và làm tốt dịch vụ.

So với nhiều ngành dễ bị thay thế bởi công nghệ (như kế toán thủ công, tiếp thị truyền thống…), F&B vẫn luôn cần con người thật – phục vụ, nấu ăn, giao tiếp, quản lý trải nghiệm khách hàng. Đây chính là ngành có tính ổn định cao với nhu cầu tuyển dụng và phát triển liên tục.

F&B không dành cho người ngại khó. Nhưng nếu bạn là người sẵn sàng lăn xả, ham học hỏi và không ngại bắt đầu từ con số 0 – thì đây chính là “vùng đất hứa” dành cho bạn.

PHẦN 4: LỜI KHUYÊN THỰC TẾ CHO NGƯỜI TRẺ MUỐN GIA NHẬP NGHỀ F&B

1. Đừng chọn F&B như một giải pháp tạm thời

Nhiều người bước vào ngành F&B chỉ vì “chưa tìm được việc gì khác” – và chính cách nghĩ này khiến họ nhanh chóng bỏ cuộc. Nếu bạn xem đây là công việc tạm bợ, bạn sẽ không đầu tư tâm huyết. Nhưng nếu bạn xem đây là nơi để học hỏi, để trưởng thành, để rèn kỹ năng sống – bạn sẽ tiến rất xa, và nhận được nhiều hơn bạn tưởng.

F&B không đòi hỏi bạn phải hoàn hảo từ đầu, nhưng nó yêu cầu bạn phải thật lòng nghiêm túc với nghề.

2. Bắt đầu từ việc nhỏ, làm thật chắc tay

Bạn không thể trở thành quản lý giỏi nếu ngay từ đầu không biết lau quầy đúng cách, pha nước đúng tiêu chuẩn hay nhớ đơn hàng chính xác. Những kỹ năng tưởng chừng nhỏ nhặt ấy chính là nền móng vững chắc cho sự nghiệp lâu dài.

Hãy trân trọng từng thao tác nhỏ, từng lời dặn dò từ cấp trên, và từng quy trình vận hành trong cửa hàng. Người sẵn sàng làm tốt điều cơ bản – sẽ là người sớm làm được điều lớn.

3. Lắng nghe thay vì tự ái

Trong môi trường F&B, phản hồi đến liên tục – từ khách hàng, đồng nghiệp, quản lý. Có lời nhẹ nhàng, có lời gắt gỏng. Điều quan trọng không phải là lời đó dễ nghe hay không – mà là liệu bạn có dám tiếp nhận và cải thiện hay không.

Người trưởng thành nhanh trong nghề là người biết bình tĩnh trước góp ý và chủ động sửa mình. Đừng để lòng tự ái khiến bạn bỏ lỡ cơ hội tốt lên mỗi ngày.

4. Chủ động học hỏi – đừng chỉ chờ người khác giao việc

Một trong những phẩm chất được đánh giá cao nhất trong ngành F&B chính là sự chủ động. Khi bạn xin học thêm kỹ năng mới, khi bạn hỏi “em làm vậy đã đúng chưa?”, khi bạn xin quản lý cho thử sức ở vị trí mới – bạn không chỉ được đánh giá cao mà còn tạo ra cơ hội phát triển nhanh hơn cho chính mình.

Chờ đợi không làm bạn giỏi lên – chỉ có dấn thân mới làm được điều đó.

5. Kiên trì ít nhất 6 tháng trước khi đánh giá nghề

F&B không phải là ngành dễ thích nghi trong vài ngày. Bạn sẽ mệt. Bạn sẽ bị phàn nàn. Bạn sẽ phạm sai lầm. Nhưng nếu bạn vượt qua được 6 tháng đầu tiên, bạn sẽ bắt đầu thấy sự chuyển mình rõ rệt: bạn thao tác nhanh hơn, hiểu khách hàng hơn, tự tin hơn, và bắt đầu “nhập nghề” một cách thực sự.

Nhiều người bỏ cuộc sau vài tuần đầu chỉ vì vài ca căng thẳng. Nhưng người kiên trì thường là người gặt hái kết quả mà số đông không có được.

Người trẻ có lợi thế rất lớn: sức bền, tinh thần học hỏi và khả năng thích nghi. Nhưng bạn cũng thiếu kinh nghiệm và định hướng nghề nghiệp. May mắn thay, ngành F&B là nơi giúp bạn bù lại cả hai yếu tố đó bằng trải nghiệm thực tế mỗi ngày.

Hãy bước vào ngành với tâm thế của người muốn học, muốn tiến bộ, muốn tự xây sự nghiệp – và bạn sẽ thấy F&B không chỉ là công việc làm thêm, mà là nơi giúp bạn “chắc tay nghề, vững tương lai”.

PHẦN 5: NGUỒN NHÂN LỰC F&B ĐANG CHỜ AI ĐÓ BƯỚC LÊN

Trong bối cảnh ngành F&B đang “khát người”, không thiếu cửa hàng cần nhân viên, không thiếu hệ thống cần người vận hành, thì giới trẻ chính là lực lượng bổ sung quan trọng nhất. Nhưng vấn đề không nằm ở số lượng người sẵn có – mà nằm ở số người thật sự muốn gắn bó và phát triển trong nghề.

Có rất nhiều bạn trẻ đã thử sức với F&B, nhưng cũng có rất nhiều người bỏ cuộc giữa chừng. Lý do không phải vì không phù hợp – mà vì chưa sẵn sàng nhìn nhận đây là một “con đường sự nghiệp” nghiêm túc.

1. Cơ hội đang có – nhưng chỉ mở cho người nghiêm túc

Sự thiếu hụt nhân sự hiện tại không có nghĩa là ai cũng sẽ được giữ lại lâu dài. Người tuyển dụng F&B cần người biết làm tốt – nhưng càng cần hơn người sẵn sàng học và trưởng thành. Nếu bạn xem công việc chỉ là lấp chỗ trống tạm thời, thái độ làm việc của bạn sẽ phản ánh điều đó, và rất nhanh bạn sẽ bị thay thế.

Nhưng nếu bạn nhìn nhận nghề F&B một cách nghiêm túc, bạn sẽ có định hướng rõ ràng, bạn sẽ học có chọn lọc, làm việc có mục tiêu, và sớm vượt lên so với phần đông còn đang “đứng ngó”.

2. Nghề nào cũng có khó khăn – F&B là nơi rèn luyện bản lĩnh

Làm trong ngành này, bạn sẽ có lúc mệt, có lúc bị khách hàng phàn nàn, có lúc muốn bỏ cuộc. Nhưng cũng chính những tình huống đó tạo nên sức bật và sự trưởng thành của bạn. Người thành công trong F&B không phải là người chưa từng gặp khó – mà là người biết đứng lên sau khi bị góp ý, biết điều chỉnh khi mắc lỗi, và vẫn đi làm đúng giờ ngày hôm sau.

F&B không dành cho người thiếu kiên nhẫn. Nhưng với người biết rèn luyện, đây chính là môi trường để bạn trở nên bản lĩnh và tự tin hơn trong cả công việc lẫn cuộc sống.

3. Người thật sự dấn thân sẽ luôn được nhìn thấy

Trong các hệ thống vận hành F&B, rất dễ để nhận ra ai là người chỉ làm cho xong, và ai là người đang làm vì mục tiêu dài hạn. Người chủ động, sẵn sàng hỗ trợ đồng đội, ham học hỏi kỹ năng mới, tìm cách tối ưu thao tác – những người đó luôn được quản lý và cấp trên ghi nhận.

Rất nhiều trưởng ca, quản lý chi nhánh hiện nay từng là nhân viên part-time, bắt đầu chỉ với 1–2 buổi làm việc/tuần. Nhưng vì họ nghiêm túc, họ tiến xa. Và bạn cũng có thể như họ – nếu bạn dám dấn thân.

4. Hành trình này không cần người hoàn hảo – chỉ cần người kiên trì

Ngành F&B không đòi hỏi bạn phải giỏi từ ngày đầu. Nhưng nó đòi hỏi bạn phải tiến bộ từng ngày. Hôm nay bạn chưa nhớ hết menu – không sao. Hôm sau bạn nhớ được thêm 3 món. Tuần sau bạn xử lý được đơn hàng nhanh hơn. Tháng sau bạn giúp được đồng nghiệp mới. Từng chút một – bạn sẽ “lên nghề” lúc nào không hay.

Sự khác biệt giữa người ở lại và người bỏ cuộc không nằm ở năng lực ban đầu – mà ở tư duy kiên trì và sẵn sàng học hỏi mỗi ngày.

Ngành F&B không thiếu việc. Thứ thiếu chính là những người đủ bản lĩnh để bước vào và gắn bó lâu dài. Nếu bạn đang tìm một cơ hội để rèn luyện, để phát triển, để khẳng định bản thân – thì không cần tìm đâu xa. Cơ hội đang ở ngay trước mắt.
Và F&B – chính là một trong những ngành hiếm hoi đón chào bạn từ con số 0, miễn là bạn sẵn sàng bước lên.

KẾT LUẬN: F&B – KHÔNG PHẢI CHỈ LÀ CÔNG VIỆC, MÀ LÀ BƯỚC ĐỆM CHO SỰ NGHIỆP

Ngành F&B đang khan hiếm nhân sự, nhưng đó không phải là một dấu hiệu tiêu cực. Ngược lại, nó là một tín hiệu tích cực, là cơ hội mở ra cho thế hệ trẻ – những người sẵn sàng học hỏi, sẵn sàng bắt đầu từ thực tế, và sẵn sàng trưởng thành bằng chính trải nghiệm của mình.

F&B không chỉ là công việc kiếm sống, mà là nơi bạn được thử sức với tốc độ, kỷ luật, tinh thần phục vụ và năng lực xử lý áp lực – những thứ không trường lớp nào dạy bạn một cách rõ ràng như vậy. Đây là ngành nghề đòi hỏi bạn phải liên tục vận động, điều chỉnh, rèn luyện kỹ năng mềm, học cách đặt mình vào vị trí khách hàng, đồng nghiệp và quản lý – để làm tốt từng vai trò trong chuỗi vận hành của một cửa hàng dịch vụ.

Với người trẻ chưa định hình con đường sự nghiệp, ngành F&B chính là một “lớp học đời thực” hiệu quả. Tại đây, bạn không cần xuất phát điểm cao, không cần bằng cấp rực rỡ. Điều bạn cần là một thái độ nghiêm túc, một tinh thần cầu thị và một sự bền bỉ không đầu hàng trước những khó khăn ban đầu.

Có thể, bạn bắt đầu chỉ vì cần một công việc. Nhưng nếu bạn đủ tinh tế để học, để quan sát, để cải thiện bản thân mỗi ngày – thì vài tháng làm việc trong ngành này có thể mang lại cho bạn kỹ năng, kinh nghiệm và cả cơ hội phát triển mà ít ngành nghề nào khác có được trong thời gian ngắn như vậy.

Đừng để định kiến của xã hội hoặc sự nghi ngờ của người khác ngăn bạn thử sức. Đừng sợ mình không đủ tốt. Đừng chờ đến khi “đủ giỏi” mới bắt đầu. Bởi vì giỏi không đến từ lý thuyết – giỏi đến từ hành động, từ vấp ngã, từ đứng dậy và từ mỗi lần bạn làm tốt hơn chính mình của ngày hôm qua.

Ngành F&B không dành cho người mộng mơ lười biếng. Nhưng nó luôn rộng cửa với người trẻ có quyết tâm.

Và hãy nhớ:

Cơ hội chỉ dành cho người dám bước tới – và đủ kiên trì để đi tiếp.