AI CŨNG MUỐN ĐƯỢC HỌC, ĐƯỢC PHÁT TRIỂN, CÒN BẠN THÌ SAO?

Từ khi còn nhỏ, mỗi chúng ta đều mang trong mình một khát khao rất tự nhiên: muốn được khám phá, muốn hiểu thêm về thế giới, muốn trở thành một phiên bản tốt hơn của chính mình. Đứa trẻ cầm bút chì tập viết những nét chữ đầu tiên; cậu sinh viên say sưa đọc sách trong thư viện đến khuya; hay người nhân viên miệt mài tham gia khóa học buổi tối sau giờ làm việc – tất cả đều đang cùng chung một động lực: mong muốn được học và phát triển.

Học tập và phát triển không chỉ là nhu cầu để “có thêm kiến thức” mà còn là hành trình để mỗi người khẳng định giá trị, nâng cao năng lực, mở rộng cơ hội và sống một cuộc đời có ý nghĩa. Thế nhưng, không phải ai cũng thật sự dành thời gian để tự hỏi: Mình đã làm gì để học hỏi hôm nay? Mình đã trưởng thành hơn ngày hôm qua ở điểm nào?

Câu hỏi “Ai cũng muốn được học, được phát triển – bạn thì sao?” vì thế trở thành lời nhắc nhở đầy mạnh mẽ. Đó không chỉ là câu hỏi dành cho người trẻ tuổi mà còn cho bất cứ ai, ở bất kỳ giai đoạn nào của cuộc sống. Bởi tri thức, kỹ năng và sự trưởng thành không bao giờ dừng lại – trừ khi chúng ta từ bỏ việc tiếp tục tìm kiếm nó.

I. Khát vọng học tập – bản năng tự nhiên của con người

Nếu để ý, bạn sẽ thấy: một đứa trẻ 2 tuổi chưa biết đọc nhưng đã có thể đặt ra hàng trăm câu hỏi trong một ngày: “Cái gì đây?”, “Tại sao lại thế?”, “Nếu con làm thế này thì sao?”… Chính sự tò mò đó là cội nguồn của học tập. Tò mò chính là ngọn lửa thắp sáng hành trình tìm hiểu thế giới, là động cơ thúc đẩy con người đi từ chỗ chưa biết đến chỗ hiểu biết, từ giới hạn này sang một chân trời rộng mở hơn.

Con người, từ khi sinh ra, đã mang trong mình nhu cầu tự nhiên muốn học hỏi. Học tập không đơn thuần là một hoạt động bị ép buộc trong trường lớp, mà là một phần của sự sống còn. Khi ta học cách bò, cách đi, cách nói, đó chính là những bước học tập đầu tiên để hòa nhập vào thế giới. Cũng như muôn loài phải thích nghi để tồn tại, con người phải học hỏi để tiến hóa.

1. Tò mò – hạt giống của tri thức

Một đứa trẻ nhỏ chưa biết chữ, chưa có khái niệm về “kiến thức”, nhưng trong ánh mắt chúng luôn có sự tò mò mãnh liệt. Tò mò vì sao quả bóng lăn, vì sao con mèo kêu “meo meo”, vì sao trời lại tối. Những câu hỏi đó có thể khiến người lớn cảm thấy phiền, nhưng đó lại là bằng chứng rõ ràng nhất cho thấy khát vọng học hỏi vốn được lập trình sẵn trong bản năng của con người.

Khác với nhiều loài động vật, con người không chỉ dừng lại ở việc học để tồn tại, mà còn học để hiểu, để sáng tạo, để vươn tới những điều chưa từng có. Tò mò giúp chúng ta vượt qua sự giới hạn của thực tại. Nếu không có tò mò, chắc hẳn loài người đã không phát minh ra bánh xe, chữ viết, điện, Internet hay trí tuệ nhân tạo.

Albert Einstein từng nói: “Tôi không có tài năng đặc biệt gì, tôi chỉ có niềm đam mê tò mò mà thôi.” Chính sự tò mò đã làm nên một thiên tài thay đổi nhân loại. Và nếu nhìn vào bản thân, bạn sẽ thấy mỗi lần mình tò mò và tìm hiểu, bạn lại học thêm được một điều mới, mở rộng thêm nhận thức và trưởng thành hơn.

2. Học tập để thích nghi – quy luật sinh tồn

Trong tự nhiên, loài nào thích nghi tốt hơn thì loài đó tồn tại. Con người cũng vậy. Học tập không chỉ để thỏa mãn trí tò mò mà còn để thích nghi với hoàn cảnh sống luôn thay đổi.

• Một đứa trẻ học đi, học nói để hòa nhập vào cộng đồng.
• Một học sinh học toán, học chữ để mở rộng khả năng tư duy và giao tiếp.
• Một thanh niên học nghề, học kỹ năng để bước vào đời.
• Một người trưởng thành học quản lý tài chính, quản lý cảm xúc, kỹ năng giao tiếp để duy trì sự ổn định và thành công.

Trong kỷ nguyên công nghệ số, việc học tập để thích nghi càng trở nên cấp bách. Một công nghệ mới ra đời có thể thay đổi cả ngành nghề chỉ trong vài năm. Người không chịu học sẽ sớm bị bỏ lại phía sau, trong khi người ham học hỏi sẽ tìm ra cách đi tiếp, thậm chí dẫn đầu.

Chính vì vậy, ta có thể nói: học tập là một quy luật tiến hóa, là điều kiện để con người tồn tại và phát triển.

3. Học để khẳng định bản thân

Bên cạnh sự tò mò và nhu cầu sinh tồn, học tập còn gắn liền với khát vọng khẳng định bản thân. Ai trong chúng ta cũng mong muốn được công nhận, được đánh giá cao, được sống một cuộc đời có ý nghĩa. Và một trong những cách chắc chắn nhất để đạt được điều đó chính là học tập và phát triển.

Một người nông dân học cách áp dụng công nghệ để tăng năng suất mùa màng – họ đang khẳng định mình trước thiên nhiên.
Một sinh viên nỗ lực học thêm ngoại ngữ – họ đang khẳng định mình trong môi trường toàn cầu.
Một nhân viên miệt mài học kỹ năng mới – họ đang khẳng định giá trị bản thân trong mắt đồng nghiệp và tổ chức.

Có thể nói, học tập chính là con đường để mỗi người không ngừng nâng cao giá trị của bản thân, biến mình từ một “phiên bản cũ” thành một phiên bản mới, tốt hơn, mạnh mẽ hơn.

4. Bản năng học tập trong suốt vòng đời

Nhiều người nghĩ rằng học tập chỉ diễn ra trong nhà trường, nhưng thực chất, học tập kéo dài suốt đời.

• Thời thơ ấu: học ngôn ngữ, học kỹ năng cơ bản để tồn tại.
• Thời niên thiếu: học kiến thức nền tảng, định hình nhân cách và tư duy.
• Tuổi trưởng thành: học nghề nghiệp, kỹ năng xã hội, kỹ năng quản lý cuộc sống.
• Tuổi trung niên: học để thích ứng với những thay đổi, học cách cân bằng công việc – gia đình, học để truyền lại cho thế hệ sau.
• Tuổi già: học để duy trì trí tuệ, học kỹ năng mới để không bị tụt hậu với xã hội, học để sống an vui và ý nghĩa hơn.

Mỗi giai đoạn của cuộc đời, chúng ta học những điều khác nhau, nhưng điểm chung là: học tập chính là hành trình bất tận, không bao giờ dừng lại.

5. Ai ngừng học sẽ bị bỏ lại phía sau

Trong xã hội hiện đại, câu nói này càng đúng hơn bao giờ hết. Nếu bạn chỉ dừng lại ở những gì đã biết, thế giới sẽ nhanh chóng vượt qua bạn.

• Một kỹ sư không chịu cập nhật công nghệ mới sẽ sớm trở nên lỗi thời.
• Một giáo viên không chịu đổi mới phương pháp giảng dạy sẽ khó kết nối với học sinh.
• Một doanh nhân không học cách thích nghi với thị trường sẽ nhanh chóng bị cạnh tranh loại bỏ.

Ngược lại, những ai luôn giữ tinh thần học hỏi, luôn phát triển kỹ năng mới, sẽ luôn có chỗ đứng và cơ hội vươn xa.

6. Câu chuyện minh họa

Câu chuyện 1: Người lao công và smartphone

Có một người lao công trung niên từng chia sẻ rằng, khi công ty yêu cầu nhân viên phải sử dụng ứng dụng điện thoại để báo cáo công việc, ông đã rất sợ vì chưa bao giờ dùng smartphone. Nhưng thay vì bỏ cuộc, ông quyết định học hỏi từ con trai, từ đồng nghiệp. Sau vài tháng, ông không chỉ biết dùng app mà còn biết gọi video, tra cứu thông tin. Ông nói: “Tôi thấy mình như trẻ lại, được bước vào một thế giới mới.”

Câu chuyện 2: Cụ bà học ngoại ngữ

Ở Nhật Bản, có một cụ bà 87 tuổi vẫn đi học lớp tiếng Anh. Khi được hỏi vì sao, bà cười: “Vì tôi muốn nói chuyện với các du khách khi họ đến ngôi làng của tôi.” Đó là minh chứng cho thấy khát vọng học hỏi không bao giờ có tuổi.

Câu chuyện 3: Doanh nhân trẻ

Một bạn trẻ ở Việt Nam từng học ngành cơ khí nhưng lại đam mê công nghệ. Dù công việc ban đầu không liên quan, bạn đã tự học lập trình qua Internet, tham gia cộng đồng, thử nghiệm dự án nhỏ. Sau vài năm, bạn đã trở thành lập trình viên của một công ty công nghệ lớn. Nếu bạn ấy dừng lại và chấp nhận an phận, chắc chắn cơ hội đó đã không bao giờ đến.

Từ những phân tích trên, có thể thấy: khát vọng học tập chính là bản năng tự nhiên của con người. Nó bắt đầu từ sự tò mò thuần khiết của một đứa trẻ, phát triển thành nhu cầu thích nghi, và trưởng thành thành khát vọng khẳng định bản thân.

Học tập không có điểm dừng. Nó là hành trình cả đời, là quy luật tiến hóa, là cánh cửa mở ra tương lai. Ai ngừng học sẽ bị bỏ lại phía sau, còn ai kiên trì phát triển sẽ tiến xa hơn.

Vậy nên, hãy tự hỏi: Mình đã làm gì hôm nay để nuôi dưỡng bản năng học tập của chính mình? Mình đã tiến bộ hơn ngày hôm qua ở điểm nào? Bởi chỉ khi còn học, ta mới còn sống một cách trọn vẹn.

II. Vì sao ai cũng cần học và phát triển?

Ở chương trước, chúng ta đã khẳng định rằng khát vọng học tập là một bản năng tự nhiên, gắn liền với sự tò mò, nhu cầu thích nghi và khát vọng khẳng định bản thân. Nhưng từ bản năng đến hành động thực tế lại là một khoảng cách rất xa. Nhiều người vẫn đặt câu hỏi: “Tại sao tôi phải tiếp tục học? Tôi đã có công việc, có gia đình ổn định rồi, học thêm để làm gì?”

Câu trả lời nằm ở chỗ: thế giới không bao giờ đứng yên. Khi môi trường thay đổi liên tục, bất kỳ ai ngừng phát triển cũng đồng nghĩa với việc tụt lại phía sau. Và học tập chính là chiếc chìa khóa duy nhất giúp ta mở ra tương lai.

Trong chương này, chúng ta sẽ cùng phân tích bốn lý do cốt lõi giải thích tại sao mỗi người đều cần học và phát triển không ngừng.

1. Để không bị tụt hậu

Thế giới ngày nay thay đổi với tốc độ chóng mặt. Những kiến thức và kỹ năng từng được coi là “thời thượng” hôm qua có thể trở thành lỗi thời chỉ sau vài tháng.

• Một nhân viên IT nếu không cập nhật ngôn ngữ lập trình mới, xu hướng điện toán đám mây, trí tuệ nhân tạo… sẽ khó giữ vị thế cạnh tranh.
• Một marketer không bắt kịp TikTok, AI content, xu hướng thương mại điện tử… sẽ nhanh chóng bị thế hệ mới vượt qua.
• Một bác sĩ không cập nhật phương pháp điều trị mới sẽ khó mang lại dịch vụ y tế tốt nhất cho bệnh nhân.

Không học, tức là bạn chọn đứng yên. Nhưng khi cả thế giới vẫn tiếp tục tiến lên, “đứng yên” đồng nghĩa với “tụt lại phía sau”.

🔹 Ví dụ thực tế:
Nhiều năm trước, những cửa hàng băng đĩa ở Việt Nam từng rất phát triển. Nhưng khi nhạc số, Spotify, YouTube ra đời, hầu hết cửa hàng này biến mất. Người bán nào không kịp học cách kinh doanh online, không kịp thích ứng, sẽ sớm rơi vào quên lãng.

Điều này cho thấy: học tập không chỉ là chuyện phát triển cá nhân, mà là điều kiện sinh tồn trong thời đại mới.

2. Để mở rộng cơ hội

Mỗi lần bạn học thêm một kỹ năng, bạn đang mở thêm một cánh cửa trong cuộc đời.

• Học ngoại ngữ → mở cơ hội đi du học, làm việc ở môi trường quốc tế.
• Học thêm một kỹ năng nghề nghiệp → có thể được thăng chức hoặc chuyển sang lĩnh vực mới.
• Học kỹ năng mềm → giúp bạn tự tin khởi nghiệp, quản lý đội nhóm, hoặc thuyết phục nhà đầu tư.

Người có năng lực và tư duy cầu tiến luôn được tin tưởng giao nhiều cơ hội hơn. Nhà tuyển dụng, đối tác, thậm chí cả bạn bè đều tin vào những người không ngừng phát triển, bởi họ nhìn thấy trong bạn khả năng thích ứng và tiềm năng tăng trưởng.

🔹 Ví dụ thực tế:
Có một nhân viên kế toán tên H. Tại công ty, H không chỉ làm việc theo đúng chuyên môn mà còn tự học thêm Excel nâng cao, Power BI, và kỹ năng thuyết trình. Khi công ty cần một người đứng ra quản lý dự án chuyển đổi số, H được chọn, dù trước đó H không hề ở vị trí quản lý. Chính việc chủ động học hỏi đã mở ra cho H một bước ngoặt sự nghiệp.

Bài học ở đây: học tập chính là cách gieo hạt cơ hội. Bạn học càng nhiều, cơ hội bạn gặt hái càng lớn.

3. Để sống có ý nghĩa

Học tập không chỉ gắn với sự nghiệp và tiền bạc, mà còn giúp ta tìm thấy ý nghĩa trong cuộc sống. Một người dành thời gian đọc sách, học ngoại ngữ, học nấu ăn, chơi nhạc cụ… sẽ cảm nhận cuộc sống phong phú và thú vị hơn nhiều so với việc chỉ xoay quanh công việc và cơm áo gạo tiền.

• Học chơi đàn giúp ta thư giãn sau những giờ làm việc căng thẳng.
• Học một ngôn ngữ mới giúp ta khám phá một nền văn hóa khác.
• Học thiền giúp ta tìm thấy sự bình an trong tâm hồn.
• Học vẽ, học nhiếp ảnh giúp ta lưu giữ khoảnh khắc đẹp của cuộc đời.

Học tập chính là con đường để con người vượt thoát khỏi sự nhàm chán, đơn điệu. Nó giúp ta thấy cuộc sống đáng sống hơn, nhiều màu sắc hơn.

🔹 Ví dụ thực tế:
Một bác sĩ ở Hà Nội từng chia sẻ rằng ngoài giờ làm, ông dành thời gian học vẽ tranh sơn dầu. Ban đầu, chỉ là một cách để giảm stress. Nhưng dần dần, ông nhận ra mỗi bức tranh ông vẽ đều mang lại niềm vui lớn, giúp ông cân bằng cuộc sống. Ông nói: “Nghề bác sĩ cho tôi sự nghiệp, nhưng hội họa cho tôi niềm vui sống.”

Đó là minh chứng rõ ràng rằng: học tập không chỉ để thành công, mà còn để sống hạnh phúc.

4. Để nâng cao giá trị bản thân

Trong thế giới hiện đại, mỗi người chính là một “thương hiệu cá nhân”. Giá trị của thương hiệu ấy không chỉ phụ thuộc vào bằng cấp, mà còn nằm ở kiến thức, kỹ năng, thái độ và khả năng thích ứng.

Mỗi lần bạn học một điều mới, bạn đang “nâng cấp” thương hiệu của chính mình. Người càng đầu tư cho tri thức và kỹ năng, càng có vị thế trong xã hội.

• Một nhân viên biết thêm ngoại ngữ sẽ có cơ hội tiếp cận nhiều dự án quốc tế hơn.
• Một nhà lãnh đạo hiểu thêm về công nghệ sẽ có quyết định chiến lược sắc bén hơn.
• Một giáo viên biết ứng dụng phương pháp giảng dạy mới sẽ có nhiều học sinh yêu mến hơn.

🔹 Ví dụ thực tế:
Người ta thường nhắc đến câu chuyện của Oprah Winfrey – một trong những nữ tỷ phú truyền thông nổi tiếng nhất thế giới. Oprah sinh ra trong một gia đình nghèo khó, bị lạm dụng và từng bỏ học. Nhưng bà không ngừng học hỏi: từ kỹ năng nói trước công chúng, cách làm truyền hình, cho đến kỹ năng kinh doanh. Nhờ không ngừng phát triển, bà đã xây dựng cho mình thương hiệu cá nhân mạnh mẽ, trở thành biểu tượng toàn cầu.

Thông điệp rút ra: mỗi lần bạn học, bạn không chỉ giỏi hơn, mà còn làm cho bản thân mình trở nên có giá trị hơn trong mắt thế giới.

Tóm lại, học tập và phát triển không chỉ là lựa chọn, mà là nhu cầu thiết yếu trong cuộc sống hiện đại.

• Nếu không học, bạn sẽ tụt hậu.
• Nếu học, bạn mở ra thêm cơ hội.
• Nếu học, bạn tìm thấy ý nghĩa trong cuộc sống.
• Nếu học, bạn nâng cao giá trị bản thân.

Vậy nên, thay vì tự hỏi “Học để làm gì?”, hãy tự hỏi: “Nếu không học, mình sẽ mất đi những gì?” Bởi câu trả lời sẽ khiến bạn nhận ra: học tập không chỉ là quyền lợi, mà là trách nhiệm với chính tương lai của mình.

III. Những trở ngại trên hành trình học và phát triển

Học tập và phát triển là điều ai cũng mong muốn, nhưng không phải ai cũng dễ dàng thực hiện. Nếu nó đơn giản, thế giới này đã toàn những người thành công xuất chúng. Thực tế, có rất nhiều rào cản vô hình khiến chúng ta chùn bước. Và nếu không nhận diện, không vượt qua, những rào cản ấy sẽ âm thầm biến thành sợi dây trói buộc, khiến ta bỏ lỡ cơ hội vươn lên.

Dưới đây là bốn trở ngại phổ biến nhất mà gần như ai cũng từng gặp.

1. Thiếu thời gian – cái cớ phổ biến nhất

Hỏi bất kỳ ai rằng vì sao họ chưa học thêm, phần lớn sẽ trả lời: “Bận quá, không sắp xếp được.” Thực chất, vấn đề không hoàn toàn nằm ở thời gian, mà ở sự ưu tiên.

Một ngày của mỗi người đều có 24 tiếng. Người bận rộn nhất thế giới – từ tổng thống, CEO, nghệ sĩ nổi tiếng – vẫn chỉ có 24 tiếng mà thôi. Vậy tại sao có người có thể đọc 30 cuốn sách mỗi năm, tham gia khóa học, rèn luyện kỹ năng mới, trong khi người khác thì “không có thời gian”?

Câu trả lời: họ biết đặt ưu tiên.

• Người này chọn dành 1 giờ mỗi tối cho phim ảnh, người kia chọn dành 1 giờ ấy cho việc đọc sách.
• Người này dành 2 giờ lướt mạng xã hội, người kia dành 2 giờ đó để học một kỹ năng mới.

Thời gian không mất đi, chỉ là bạn chọn dành nó cho điều gì.

🔹 Ví dụ thực tế:
Bill Gates từng duy trì thói quen gọi là “Think Week” – mỗi năm ông dành nguyên một tuần ở nơi biệt lập chỉ để đọc sách, nghiên cứu và suy nghĩ chiến lược. Dù bận rộn điều hành Microsoft, ông vẫn đặt ưu tiên cho việc học. Và nhờ thế, Microsoft luôn đón đầu xu thế công nghệ.

2. Nỗi sợ thất bại – bức tường tâm lý vô hình

Nhiều người không dám bắt đầu học điều mới vì sợ mình sai, sợ bị chê cười, sợ “học rồi mà chẳng áp dụng được thì uổng phí”.

Nhưng hãy nhớ: thất bại là một phần tất yếu của học tập.

• Khi học đi xe đạp, ai cũng từng ngã.
• Khi học ngoại ngữ, ai cũng từng nói sai ngữ pháp.
• Khi học nấu ăn, ai cũng từng làm hỏng món.

Chỉ có người không làm gì mới không bao giờ thất bại.

🔹 Ví dụ thực tế:
J.K. Rowling – tác giả Harry Potter – từng bị 12 nhà xuất bản từ chối bản thảo. Nếu bà sợ thất bại, thế giới đã không có bộ truyện được hàng triệu người yêu mến.

Do đó, thay vì sợ thất bại, hãy coi mỗi lần sai lầm như một “học phí” để bước gần hơn tới thành công.

3. Tư duy an phận – kẻ thù thầm lặng của phát triển

Một trong những rào cản nguy hiểm nhất chính là tư duy: “Tôi như thế này là đủ rồi, không cần cố gắng thêm.”

• Một nhân viên nghĩ: “Công việc này tôi làm được, không cần học thêm kỹ năng mới.”
• Một quản lý nghĩ: “Tôi đã có kinh nghiệm nhiều năm, đâu cần học thêm từ lớp trẻ.”

Nhưng trong môi trường cạnh tranh, dừng lại cũng đồng nghĩa với đi lùi. Khi đồng nghiệp, bạn bè, thậm chí thế hệ sau liên tục học hỏi và phát triển, bạn sẽ bị bỏ lại phía sau nếu chỉ “đủ rồi”.

🔹 Ví dụ thực tế:
Kodak từng là “ông vua” ngành máy ảnh phim, nhưng khi thế giới chuyển sang máy ảnh kỹ thuật số, họ vẫn giữ tư duy “chúng ta đang đủ mạnh rồi, không cần thay đổi.” Kết quả: Kodak phá sản.

Tư duy an phận có thể giết chết cả một tập đoàn, huống chi là một cá nhân.

4. Thiếu định hướng – học mà không biết để làm gì

Một trở ngại khác là học lan man, không mục tiêu rõ ràng.

• Có người đăng ký hết khóa học này đến khóa học khác nhưng không áp dụng được gì.
• Có người đọc hàng chục cuốn sách nhưng không nhớ nổi mình học được điều gì.
• Có người học chỉ vì thấy người khác học, chứ không biết mình cần gì.

Học mà không định hướng sẽ nhanh nản, vì bạn không thấy giá trị thiết thực.

🔹 Giải pháp:
Hãy bắt đầu từ câu hỏi: “Tôi học cái này để làm gì?” Nếu câu trả lời rõ ràng, bạn sẽ có động lực. Nếu mơ hồ, hãy khoan học mà dành thời gian xác định lại mục tiêu.

IV. Những câu chuyện truyền cảm hứng

Trên hành trình học và phát triển, ai cũng gặp khó khăn. Nhưng điều khiến những con người vĩ đại khác biệt không phải là họ ít thất bại hơn, mà là họ kiên trì học hỏi cho đến khi thành công.

Dưới đây là những câu chuyện minh chứng rõ ràng cho sức mạnh của việc học và phát triển.

1. Jack Ma – từ bị từ chối đến nhà sáng lập Alibaba

Jack Ma từng thi trượt đại học nhiều lần, từng bị từ chối ở hơn 30 công việc, kể cả làm nhân viên ở KFC. Nhưng ông không bỏ cuộc. Ông kiên trì học tiếng Anh bằng cách đạp xe 40 phút mỗi ngày để trò chuyện với khách du lịch, rèn luyện kỹ năng giao tiếp và mở rộng tầm nhìn.

Sau này, chính vốn tiếng Anh và tư duy toàn cầu đã giúp ông sáng lập Alibaba – tập đoàn thương mại điện tử hàng đầu thế giới.

Bài học: điểm xuất phát thấp không quan trọng, quan trọng là bạn có học và phát triển mỗi ngày hay không.

2. Thomas Edison – thất bại ngàn lần để mang lại ánh sáng

Edison từng thất bại hơn 1.000 lần trước khi phát minh ra bóng đèn. Nhưng ông không coi đó là thất bại. Ông nói:
“Tôi không thất bại 1.000 lần, tôi chỉ tìm ra 1.000 cách chưa hiệu quả.”

Nếu Edison bỏ cuộc, thế giới có lẽ đã phải sống trong bóng tối lâu hơn nữa.

Bài học: thất bại không đáng sợ, dừng học hỏi và phát triển mới đáng sợ.

3. Những bạn trẻ Việt Nam tự học để vươn ra thế giới

Không cần phải nhìn xa, ngay tại Việt Nam, có rất nhiều câu chuyện truyền cảm hứng.

• Một bạn trẻ quê miền Trung, nhờ tự học lập trình qua Internet, sau vài năm đã làm việc cho công ty công nghệ Mỹ với mức lương hàng chục nghìn USD mỗi tháng.
• Một sinh viên tự học ngoại ngữ qua YouTube, sau đó giành được học bổng toàn phần du học.
• Nhiều bạn trẻ khởi nghiệp thành công từ việc học kỹ năng kinh doanh online, marketing số, thiết kế… hoàn toàn nhờ Internet.

Điểm chung: tất cả họ đều coi việc học là chiếc chìa khóa mở ra cánh cửa mới.

V. Làm thế nào để chủ động học và phát triển?

Nếu nói học tập là cội nguồn của phát triển, thì chủ động học tập chính là động cơ đưa ta đi xa. Rất nhiều người muốn học, nhưng lại chờ người khác thúc giục, chờ công ty tổ chức đào tạo, chờ hoàn cảnh thuận lợi. Trong khi đó, những người thật sự tiến bộ lại không chờ – họ tự tìm cách học, tự tìm cơ hội phát triển.

Dưới đây là năm nguyên tắc quan trọng để bạn chủ động hơn trên hành trình ấy.

1. Xác định mục tiêu học tập

Trước khi bắt tay vào học bất cứ điều gì, bạn cần trả lời câu hỏi: “Mình học để làm gì?”

• Nếu bạn muốn thăng tiến, hãy tập trung vào kỹ năng lãnh đạo, quản lý dự án, quản trị nhân sự.
• Nếu bạn muốn chuyển nghề, hãy đầu tư học chuyên môn mới, lấy chứng chỉ cần thiết.
• Nếu bạn muốn hoàn thiện bản thân, bạn có thể học ngoại ngữ, nghệ thuật, giao tiếp, tâm lý…

Mục tiêu càng rõ ràng, bạn càng dễ lựa chọn phương pháp học phù hợp và duy trì động lực.

🔹 Ví dụ: Một nhân viên kế toán muốn chuyển sang mảng phân tích dữ liệu. Nếu không có mục tiêu, họ có thể lãng phí thời gian vào việc học thiết kế, học marketing. Nhưng nếu mục tiêu rõ ràng, họ sẽ tập trung học SQL, Python, Excel nâng cao – những kỹ năng phục vụ trực tiếp cho con đường mới.

2. Tận dụng mọi nguồn học

Ngày nay, tri thức không chỉ nằm trong sách vở hay giảng đường. Nó ở khắp nơi quanh ta.

• Internet cung cấp vô số khóa học trực tuyến miễn phí hoặc giá rẻ từ Coursera, Udemy, edX, LinkedIn Learning…
• Video và podcast giúp bạn học ngay cả khi đi đường, tập thể dục, nấu ăn.
• Workshop, sự kiện nghề nghiệp mang đến cơ hội vừa học, vừa mở rộng mạng lưới quan hệ.
• Ngay cả trong công việc hàng ngày, bạn cũng có thể học: học từ phản hồi của sếp, từ sai lầm của đồng nghiệp, từ cách khách hàng phản ứng với sản phẩm.

🔹 Ví dụ: Elon Musk không học ngành hàng không vũ trụ chính quy, nhưng ông đã tự đọc hàng trăm cuốn sách về khoa học tên lửa, gặp gỡ các chuyên gia, học từ thực tế. Kết quả, ông xây dựng được SpaceX – công ty hàng không vũ trụ tư nhân hàng đầu thế giới.

3. Rèn luyện thói quen tự học

Học không phải chuyện hứng lên thì làm, mà là một thói quen bền bỉ.

• Bạn có thể dành 30 phút mỗi sáng để đọc sách.
• Hoặc nghe podcast về kỹ năng khi đi làm, thay vì nghe nhạc vô định.
• Hoặc luyện tập 15 phút ngoại ngữ trước khi ngủ.

Điều quan trọng là liên tục, đều đặn. Nhỏ nhưng bền bỉ sẽ tạo ra thay đổi lớn. Một ngày chỉ 30 phút, một năm bạn đã có hơn 180 giờ đầu tư cho bản thân – tương đương vài khóa học lớn.

🔹 Ví dụ: Warren Buffett từng chia sẻ ông dành 80% thời gian mỗi ngày cho việc đọc. Ông coi đọc và học là “công việc” quan trọng nhất để đưa ra quyết định đầu tư đúng đắn.

4. Học từ người khác

Không phải chỉ sách vở mới là thầy. Con người quanh ta cũng là nguồn học vô tận.

• Mentor (người cố vấn): có thể là một sếp cũ, một đàn anh đàn chị, người đi trước trong nghề.
• Đồng nghiệp: đôi khi họ giỏi một kỹ năng nào đó mà bạn có thể quan sát và học theo.
• Bạn bè: có thể truyền cảm hứng và chia sẻ kinh nghiệm từ lĩnh vực khác.
• Thậm chí con cái, người thân: cũng có thể dạy bạn cách nhìn thế giới bằng một lăng kính khác.

🔹 Ví dụ: Steve Jobs từng thừa nhận ông học được nhiều về thẩm mỹ và nghệ thuật thiết kế từ… một khóa học thư pháp. Chính trải nghiệm ấy đã ảnh hưởng sâu sắc đến cách Apple thiết kế sản phẩm: tinh tế, đẹp mắt, tối giản.

5. Ghi chép và phản tư

Học mà không ghi lại, không phản tư, rất dễ trôi đi.

• Hãy viết nhật ký học tập: bạn học được gì hôm nay, từ ai, ở đâu?
• Đặt câu hỏi: “Mình áp dụng được chưa? Kết quả thế nào? Có thể làm tốt hơn không?”
• Định kỳ mỗi tháng, mỗi quý, hãy xem lại toàn bộ những gì đã học để điều chỉnh.

🔹 Ví dụ: Nhiều nhà lãnh đạo duy trì thói quen “reflection” (tự phản tư) mỗi ngày. Họ viết vài dòng ngắn gọn: điều gì mình đã làm tốt, điều gì cần cải thiện. Sau nhiều năm, những trang ghi chép trở thành kho báu kinh nghiệm vô giá.

VI. Vai trò của doanh nghiệp và tổ chức

Học và phát triển không chỉ là trách nhiệm cá nhân. Các doanh nghiệp, tổ chức cũng đóng vai trò rất lớn trong việc nuôi dưỡng tinh thần học hỏi. Một công ty biết khuyến khích nhân viên học tập sẽ có lợi thế cạnh tranh vượt trội.

1. Đào tạo nhân viên

Nhiều công ty chỉ dừng ở các khóa huấn luyện bắt buộc: quy trình, an toàn lao động, nội quy. Nhưng để tạo ra sự khác biệt, họ cần đầu tư vào đào tạo kỹ năng mềm, tư duy sáng tạo, khả năng thích ứng.

🔹 Ví dụ: Google nổi tiếng với hàng loạt chương trình đào tạo nội bộ, cho phép nhân viên học từ quản lý thời gian, lãnh đạo nhóm, đến kỹ năng công nghệ mới.

2. Khuyến khích thử nghiệm và chấp nhận sai

Một văn hóa học tập lành mạnh không trừng phạt thất bại, mà coi đó là cơ hội học hỏi.

🔹 Ví dụ: 3M – tập đoàn hóa chất Mỹ – từng cho phép nhân viên dành 15% thời gian làm việc để thử nghiệm ý tưởng mới. Chính sách này đã sinh ra sản phẩm Post-it huyền thoại.

3. Tạo lộ trình phát triển nghề nghiệp

Nhân viên sẽ gắn bó lâu dài hơn khi họ thấy được tương lai của mình trong tổ chức. Nếu họ biết: sau 2 năm có thể lên vị trí trưởng nhóm, sau 5 năm có thể lên quản lý cấp trung – và công ty có chương trình đào tạo để hỗ trợ – họ sẽ nỗ lực học hỏi và gắn bó.

🔹 Ví dụ: Nhiều tập đoàn lớn tại Nhật Bản và Hàn Quốc có truyền thống “phát triển nhân tài trọn đời”, xây dựng lộ trình sự nghiệp rõ ràng cho nhân viên ngay từ khi tuyển dụng.

VII. Tương lai thuộc về ai biết học hỏi liên tục

Chúng ta đang sống trong kỷ nguyên AI và tự động hóa. Hàng triệu công việc sẽ biến mất, nhưng cũng sẽ có hàng triệu công việc mới xuất hiện.

Trong bối cảnh ấy, “learnability” – khả năng học nhanh và học suốt đời – trở thành một kỹ năng quan trọng không kém gì chuyên môn.

• Một kỹ sư IT nếu không cập nhật AI, blockchain, điện toán đám mây… sẽ bị tụt hậu.
• Một giáo viên nếu không học cách ứng dụng công nghệ vào giảng dạy sẽ khó giữ được sự hấp dẫn.
• Một doanh nhân nếu không học cách quản lý trong môi trường toàn cầu sẽ khó cạnh tranh.

Tương lai không thuộc về người có nhiều bằng cấp nhất, mà thuộc về người sẵn sàng học liên tục, thay đổi và thích ứng.

Kết luận

Ai cũng muốn học, muốn phát triển. Đó là khát vọng tự nhiên, là chìa khóa mở ra cơ hội, là hành trình làm cho cuộc sống thêm ý nghĩa. Nhưng khác biệt nằm ở chỗ: bạn có thực sự hành động để biến khát vọng đó thành hiện thực hay không.

Vậy, sau khi đọc những dòng này, hãy tự hỏi chính mình:

👉 Bạn đã học được gì hôm nay?
👉 Bạn đã tiến bộ hơn ngày hôm qua ở điểm nào?
👉 Bạn đã sẵn sàng để trở thành phiên bản tốt nhất của chính mình chưa?

Hãy bắt đầu ngay từ hôm nay, bởi mỗi bước tiến nhỏ sẽ góp phần tạo nên một tương lai lớn.

📩 Hãy ứng tuyển ngay hôm nay để bắt đầu hành trình của bạn.

🔎 Xem thêm cơ hội việc làm: https://tuyendung.vuthiengroup.vn/

📩 Gửi CV về: hr@vuthiengroup.vn

 Hoặc inbox trực tiếp Fanpage Vũ Thiên Group nếu bạn muốn trò chuyện thêm về chúng tôi và những điều bạn đang tìm kiếm