Trong thế giới hối hả của chúng ta, cụm từ “kiệt sức” đã trở nên quá quen thuộc, gần như là một biểu tượng của sự nỗ lực và cống hiến. Chúng ta thường tự hào về những đêm thức trắng, những bữa ăn vội vàng bên bàn làm việc, hay những kỳ nghỉ bị cắt ngang bởi email công việc. Nhưng liệu có bao giờ bạn dừng lại, đặt tay lên ngực và tự hỏi: “Tất cả những cố gắng này… có đáng không?“

I. Khởi đầu bằng một câu hỏi đau đáu

Bạn đã bao giờ trải qua cảm giác này chưa? 11 giờ đêm, màn hình máy tính vẫn sáng trưng, những dòng code hay báo cáo vẫn chạy dài bất tận. Bạn ăn vội hộp cơm đã nguội ngắt, vị giác dường như cũng đã tê liệt theo sự mệt mỏi của cơ thể. Rồi bỗng dưng, một email gấp được gửi đến lúc nửa đêm, yêu cầu giải quyết một vấn đề khẩn cấp. Lúc đó, dường như mọi rào cản cảm xúc đều vỡ vụn. Bạn bật khóc. Không phải vì tức giận, không phải vì buồn bã, mà chỉ đơn giản là… kiệt sức.

Cái cảm giác kiệt quệ từ sâu thẳm bên trong ấy thường đi kèm với một câu hỏi thường trực, day dứt: “Liệu tất cả những cố gắng, những hy sinh này có đáng không? Mình đang làm tất cả những điều này vì cái gì?”

Thông điệp chính mà chúng ta muốn truyền tải hôm nay là: Đừng để cơ thể và tinh thần bạn rơi xuống đáy của sự kiệt quệ mới bắt đầu tự hỏi “mình làm thế này để làm gì?” Sức khỏe, hạnh phúc và sự cân bằng là những tài sản vô giá, và chúng ta cần bảo vệ chúng trước khi quá muộn.

II. Tại sao người trẻ ngày càng kiệt sức?

Thực tế đáng báo động là ngày càng nhiều người trẻ phải đối mặt với tình trạng kiệt sức, hay còn gọi là “burnout”. Vấn đề này không chỉ xuất phát từ áp lực công việc mà còn bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố xã hội và văn hóa.

1. “Chạy đua” với thành công mà quên mất bản thân

Thế hệ trẻ ngày nay lớn lên trong một môi trường cạnh tranh khốc liệt và luôn được thúc đẩy để đạt được thành công.

• Áp lực phải giỏi, phải kiếm được nhiều tiền, phải thăng tiến nhanh: Từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường, chúng ta đã được định hướng phải học thật giỏi, phải có bằng cấp cao, phải vào được công ty lớn. Khi đi làm, áp lực này càng tăng lên. Bạn phải giỏi nhất phòng ban, phải có mức lương cao hơn bạn bè đồng trang lứa, phải thăng tiến nhanh chóng để không bị “tụt hậu”. Những kỳ vọng này, đôi khi không xuất phát từ chính bạn, mà từ xã hội, gia đình, và những người xung quanh.
• Mạng xã hội tô vẽ thành công khiến bạn thấy mình luôn “chậm hơn người khác”: Mạng xã hội tràn ngập những hình ảnh hào nhoáng về thành công: bạn bè khoe mức lương cao, đồng nghiệp check-in ở những chuyến du lịch sang chảnh, những startup trẻ tuổi gọi vốn hàng triệu đô. Những hình ảnh này tạo ra một áp lực vô hình, khiến bạn cảm thấy mình luôn “chậm hơn người khác”, rằng mình chưa đủ cố gắng, chưa đủ giỏi giang. Điều này thúc đẩy bạn làm việc cật lực hơn nữa, bất chấp giới hạn của bản thân.

2. Văn hóa “cày việc”, “cháy deadline”, “hustle culture”

Trong nhiều môi trường làm việc, đặc biệt là ở Việt Nam và các nước châu Á, một văn hóa làm việc độc hại đã hình thành và được bình thường hóa.

• Tăng ca, OT, làm việc cả cuối tuần thành chuyện bình thường: Thay vì là những trường hợp đặc biệt, việc tăng ca (OT), làm việc ngoài giờ, hay thậm chí làm việc cả vào cuối tuần đã trở thành điều hiển nhiên ở nhiều công ty. “Cháy deadline” không còn là dấu hiệu của sự kém hiệu quả mà đôi khi còn được coi là biểu hiện của sự “tận tâm”.
• Không ai dám nói “không”, sợ bị thay thế, sợ mất cơ hội: Trong một thị trường lao động cạnh tranh, nỗi sợ bị sa thải, bị thay thế bởi người khác luôn thường trực. Điều này khiến nhiều nhân viên không dám từ chối những yêu cầu công việc phi lý, không dám nói “không” với việc tăng ca, hay không dám lên tiếng khi cảm thấy quá tải. Họ sợ rằng nếu mình không làm, sẽ có người khác sẵn sàng làm thay, và mình sẽ mất đi cơ hội thăng tiến hay thậm chí là vị trí hiện tại.

3. Thiếu kỹ năng quản lý năng lượng và cân bằng cuộc sống

Một phần nguyên nhân của kiệt sức còn đến từ việc bản thân chúng ta chưa có những kỹ năng cần thiết để bảo vệ mình.

• Làm việc mà không biết nghỉ ngơi đúng cách: Nhiều người có xu hướng làm việc liên tục hàng giờ mà không nghỉ giải lao. Họ nghĩ rằng nghỉ ngơi là lãng phí thời gian hoặc là biểu hiện của sự lười biếng. Tuy nhiên, việc không cho phép cơ thể và trí óc được thư giãn, phục hồi sẽ dẫn đến sự suy giảm năng lượng nghiêm trọng về lâu dài.
• Không đặt ranh giới giữa công việc và cuộc sống cá nhân: Với sự phát triển của công nghệ, ranh giới giữa công việc và cuộc sống cá nhân ngày càng trở nên mờ nhạt. Email công việc có thể đến bất cứ lúc nào, tin nhắn công việc có thể làm phiền bạn ngay cả khi đang ăn tối với gia đình. Việc không thiết lập được ranh giới rõ ràng này khiến bạn luôn trong trạng thái sẵn sàng làm việc, không bao giờ thực sự được nghỉ ngơi trọn vẹn.

III. Dấu hiệu bạn đang kiệt sức ngầm mà không nhận ra

Kiệt sức không phải là một hiện tượng bùng phát đột ngột, mà thường là một quá trình tích tụ từ từ. Nhiều người không nhận ra mình đang kiệt sức cho đến khi mọi thứ trở nên quá sức chịu đựng. Dưới đây là những dấu hiệu cảnh báo bạn cần lưu ý:

1. Thể chất báo động

Cơ thể là tấm gương phản chiếu rõ nhất tình trạng tinh thần của bạn.

• Mệt mỏi kéo dài, mất ngủ, đau đầu, rối loạn tiêu hoá: Dù bạn có ngủ đủ giấc (trên lý thuyết), bạn vẫn cảm thấy mệt mỏi kéo dài suốt cả ngày. Giấc ngủ chập chờn, khó đi vào giấc, hoặc thức giấc nhiều lần trong đêm. Những cơn đau đầu dai dẳng, không rõ nguyên nhân, hay các vấn đề về tiêu hóa như đầy bụng, khó tiêu, hoặc táo bón/tiêu chảy thất thường cũng là những dấu hiệu phổ biến.
• Cơ thể thường xuyên uể oải, không muốn rời khỏi giường: Mỗi buổi sáng là một cuộc đấu tranh để rời khỏi giường. Bạn cảm thấy toàn thân rã rời, không có năng lượng để bắt đầu một ngày mới, dù chỉ là những hoạt động đơn giản như vệ sinh cá nhân hay chuẩn bị bữa sáng.

2. Tinh thần suy kiệt

Kiệt sức ảnh hưởng nặng nề đến tâm lý và cảm xúc của bạn.

• Tâm trạng cáu gắt, buồn vô cớ, mất cảm hứng sống: Bạn dễ dàng nổi nóng với những điều nhỏ nhặt, không đáng. Cảm giác buồn bã, trống rỗng bủa vây mà không rõ nguyên nhân. Những sở thích, hoạt động từng khiến bạn vui vẻ giờ đây trở nên vô vị, bạn mất đi mọi cảm hứng sống.
• Dễ bật khóc vì những điều nhỏ nhặt, không kiểm soát được cảm xúc: Một lời phê bình nhỏ, một sự cố không đáng kể cũng có thể khiến bạn rơi nước mắt. Bạn cảm thấy mình không thể kiểm soát được cảm xúc, trở nên nhạy cảm quá mức.
• Cảm giác vô vọng, không có mục tiêu rõ ràng: Bạn không còn nhìn thấy ý nghĩa trong công việc hay cuộc sống. Mọi thứ trở nên mờ mịt, bạn không có mục tiêu rõ ràng để phấn đấu, chỉ đơn thuần là tồn tại và lặp lại những thói quen cũ.

3. Hiệu suất công việc giảm mạnh

Paradoxically, việc làm việc quá sức lại dẫn đến hiệu suất giảm sút.

• Dễ mất tập trung, sai sót liên tục: Bạn khó có thể tập trung vào một nhiệm vụ trong thời gian dài. Tư duy trở nên chậm chạp, dễ bị phân tâm, dẫn đến việc mắc lỗi liên tục trong công việc, ngay cả với những nhiệm vụ đơn giản.
• Làm việc nhiều giờ nhưng hiệu quả không tăng: Dù bạn dành rất nhiều thời gian, thậm chí làm thêm giờ, nhưng chất lượng và số lượng công việc hoàn thành lại không được cải thiện. Bạn cảm thấy mình đang “đốt” thời gian mà không tạo ra giá trị tương xứng.

IV. “Có đáng không?” – Câu hỏi cần được trả lời trước khi quá muộn

Khi những dấu hiệu kiệt sức bắt đầu xuất hiện, đây chính là lúc bạn cần nghiêm túc đối diện với câu hỏi “Có đáng không?” – và tìm câu trả lời cho chính mình.

1. Giá trị bạn đang đánh đổi là gì?

Hãy liệt kê một cách trung thực những gì bạn đang hy sinh vì công việc:

• Đánh đổi sức khoẻ: Những đêm thức trắng, những bữa ăn bỏ bữa, những cơn đau đầu, stress kéo dài… Tất cả đang bào mòn cơ thể bạn. Sức khỏe là vàng, nhưng bạn đang tiêu hao nó một cách vô tội vạ.
• Thời gian cho gia đình, bạn bè: Bao lâu rồi bạn chưa có một bữa tối trọn vẹn với gia đình mà không bị gián đoạn bởi công việc? Bao lâu rồi bạn chưa gặp gỡ những người bạn thân thiết, chia sẻ những câu chuyện ngoài công việc?
• Tuổi trẻ, đam mê, sở thích cá nhân: Tuổi trẻ là thời điểm bạn có nhiều năng lượng và khát khao nhất để trải nghiệm, khám phá. Nhưng bạn đang đánh đổi những điều đó để đổi lấy điều gì? Một mức lương cao hơn? Một vị trí thăng tiến? Liệu những điều đó có thực sự bù đắp được những gì bạn đang mất đi không?

2. Mục tiêu của bạn có còn phù hợp với bản thân hiện tại?

Chúng ta thường đặt ra những mục tiêu nghề nghiệp từ khi còn rất trẻ, dựa trên kỳ vọng của xã hội hoặc ước mơ của bản thân ở thời điểm đó.

• Những điều bạn đang cố gắng đạt được – là mong muốn của bạn hay là kỳ vọng người khác đặt lên? Có thể bạn đang cố gắng trở thành một giám đốc, một chuyên gia hàng đầu chỉ vì đó là điều mọi người mong đợi ở bạn, chứ không phải là điều bạn thực sự muốn. Hãy xem xét lại: mục tiêu này có còn phù hợp với con người bạn ở hiện tại, với những giá trị và ưu tiên mới trong cuộc sống không?

3. Bạn có đang sống theo cách bạn chọn – hay bị cuốn vào guồng quay không thể dừng?

Câu hỏi này chạm đến bản chất của sự tự chủ trong cuộc sống.

• Bạn có cảm thấy mình đang là chủ nhân của cuộc đời mình, hay chỉ là một con tốt trong một ván cờ lớn hơn? Bạn có đang chủ động lựa chọn công việc, cách sống, hay chỉ đang bị cuốn theo một guồng quay tốc độ mà không thể thoát ra?
• Việc kiệt sức thường là kết quả của việc bạn mất đi quyền kiểm soát đối với thời gian, năng lượng, và cuộc sống của mình.

V. Làm chủ công việc, không để công việc làm chủ mình

Nhận diện được vấn đề là bước đầu tiên. Bước tiếp theo là hành động. Để thoát khỏi vòng luẩn quẩn của sự kiệt sức, bạn cần học cách làm chủ công việc, không để công việc làm chủ mình.

1. Thực hành kỹ năng quản trị năng lượng cá nhân

Quản trị năng lượng khác với quản trị thời gian. Nó tập trung vào việc tối ưu hóa mức năng lượng của bạn để làm việc hiệu quả hơn và cảm thấy tốt hơn.

• Ngủ đúng giờ, ăn uống lành mạnh, vận động mỗi ngày: Đây là ba trụ cột cơ bản của sức khỏe thể chất và tinh thần.
  • Ngủ đúng giờ và đủ giấc: Cố gắng đi ngủ và thức dậy vào cùng một thời điểm mỗi ngày, kể cả cuối tuần, để điều hòa nhịp sinh học. Đảm bảo ngủ đủ 7-9 tiếng mỗi đêm.
  • Ăn uống lành mạnh: Ưu tiên thực phẩm tươi sống, rau xanh, trái cây, protein nạc. Tránh xa đồ ăn nhanh, đồ ngọt, và đồ uống có cồn/caffeine quá mức, những thứ có thể mang lại năng lượng tức thời nhưng gây suy kiệt về lâu dài.
  • Vận động mỗi ngày: Dù chỉ 30 phút đi bộ, tập yoga, hay một bài tập cardio nhẹ nhàng cũng giúp giải phóng endorphin, giảm stress và tăng cường năng lượng.
• Biết dừng lại đúng lúc để tái tạo năng lượng: Học cách lắng nghe cơ thể. Khi cảm thấy mệt mỏi, hãy nghỉ ngơi. Đó không phải là lười biếng, mà là đầu tư cho hiệu suất lâu dài.
  • Áp dụng phương pháp Pomodoro: Làm việc 25 phút, nghỉ 5 phút. Sau 4 lần Pomodoro, nghỉ dài hơn (15-30 phút).
  • Nghỉ trưa thực sự: Tránh làm việc trong giờ ăn trưa. Dành thời gian ăn uống chậm rãi và thư giãn đầu óc.
  • Thực hành chánh niệm (mindfulness): Dành vài phút mỗi ngày để thiền định, hít thở sâu, hoặc đơn giản là tập trung vào khoảnh khắc hiện tại.

2. Thiết lập ranh giới công việc – cuộc sống

Đây là một kỹ năng khó nhưng cực kỳ quan trọng để bảo vệ bản thân.

• Không check email ngoài giờ, không mang deadline về nhà: Hãy xác định rõ ràng giờ làm việc của bạn. Khi hết giờ làm, hãy “đóng cửa” công việc. Đừng check email, tin nhắn công việc trừ khi thật sự khẩn cấp. Tránh mang công việc về nhà, về cả nghĩa đen (tài liệu, laptop) lẫn nghĩa bóng (suy nghĩ về deadline, dự án).
• Học cách nói “không” với công việc vượt quá giới hạn: Đây là một trong những kỹ năng khó nhất nhưng lại có giá trị nhất. Hãy đánh giá khối lượng công việc của mình và học cách từ chối những yêu cầu mới nếu bạn đã quá tải. Bạn có thể nói: “Tôi rất muốn giúp, nhưng hiện tại tôi đang quá tải với dự án X. Liệu chúng ta có thể sắp xếp lại ưu tiên hoặc tìm người khác hỗ trợ không?”

3. Sắp xếp lại mục tiêu nghề nghiệp theo thứ tự ưu tiên

Khi kiệt sức, bạn cần xem xét lại bức tranh tổng thể về cuộc đời mình.

• Điều gì quan trọng nhất với bạn: Sức khoẻ, gia đình, đam mê hay danh tiếng? Hãy xác định rõ ràng những giá trị cốt lõi của bản thân. Khi bạn biết điều gì là quan trọng nhất, bạn sẽ dễ dàng hơn trong việc đưa ra quyết định và ưu tiên cho những điều đó.
• Sống chậm lại, nhìn xa hơn những chỉ số KPI: Đôi khi chúng ta quá mải mê chạy theo các chỉ số KPI, doanh số, hay chức vụ mà quên mất mục tiêu lớn hơn là một cuộc sống hạnh phúc và ý nghĩa. Hãy cho phép mình sống chậm lại, tận hưởng những điều nhỏ bé, và định hình lại thành công theo cách riêng của bạn. Có thể thành công không phải là kiếm thật nhiều tiền, mà là có đủ thời gian cho những người bạn yêu thương, hay được theo đuổi một đam mê nào đó.

4. Tìm đến môi trường làm việc tích cực và có sự đồng cảm

Môi trường làm việc đóng vai trò cực kỳ quan trọng đối với sức khỏe tinh thần của bạn.

• Nơi bạn không chỉ được đánh giá bằng hiệu suất mà còn là con người toàn diện: Tìm kiếm những công ty có văn hóa chú trọng đến sự phát triển toàn diện của nhân viên, quan tâm đến sức khỏe tinh thần, và khuyến khích cân bằng công việc – cuộc sống.
• Văn hoá công ty hỗ trợ sức khoẻ tinh thần và tạo điều kiện phát triển bền vững: Một môi trường lành mạnh sẽ có các chính sách hỗ trợ nhân viên khi họ gặp khó khăn, khuyến khích sự chia sẻ, và có các hoạt động giúp giảm căng thẳng. Lãnh đạo và đồng nghiệp có sự đồng cảm, thấu hiểu.

VI. Khi dám dừng lại là bước tiến lớn

Không ít người đã dũng cảm đối mặt với sự kiệt sức và đưa ra những quyết định thay đổi táo bạo, để rồi gặt hái được hạnh phúc và sự cân bằng.

1. Ví dụ 1: Một nhân sự cấp trung bỏ việc sau 7 năm để… nghỉ ngơi và khởi nghiệp từ đam mê làm vườn.

Anh Long, 30 tuổi, là trưởng nhóm Marketing tại một tập đoàn lớn, với mức lương ổn định và lộ trình thăng tiến rõ ràng. Sau 7 năm cống hiến không ngừng nghỉ, anh Long nhận ra mình đã kiệt sức. Anh thường xuyên đau đầu, mất ngủ, và không còn tìm thấy niềm vui trong công việc. Anh quyết định nghỉ việc, bất chấp sự ngỡ ngàng của bạn bè và gia đình.

Trong 6 tháng đầu, anh không làm gì ngoài việc nghỉ ngơi, phục hồi sức khỏe và dành thời gian cho đam mê làm vườn đã bị bỏ quên từ lâu. Anh bắt đầu nghiên cứu về các loại cây, tự tay trồng trọt, và chia sẻ kinh nghiệm trên mạng xã hội. Bất ngờ, kênh của anh thu hút được nhiều sự chú ý. Từ đó, anh nảy ra ý tưởng khởi nghiệp với mô hình “vườn rau tại gia” và các sản phẩm nông nghiệp sạch. Giờ đây, anh Long không chỉ có một công việc anh thực sự yêu thích, mà còn có sức khỏe tốt hơn và cuộc sống cân bằng hơn rất nhiều.

2. Ví dụ 2: Chuyển hướng từ công ty đa quốc gia sang doanh nghiệp vừa để tìm sự cân bằng cuộc sống.

Chị Mai, một chuyên viên tài chính tại một công ty đa quốc gia hàng đầu, luôn tự hào về công việc của mình. Tuy nhiên, áp lực deadline, những cuộc họp xuyên lục địa và việc thường xuyên phải làm việc đến khuya đã khiến chị rơi vào tình trạng kiệt sức trầm trọng. Chị luôn trong trạng thái lo âu, stress và cảm thấy mình đang đánh mất cuộc sống cá nhân.

Sau nhiều đêm trằn trọc, chị Mai quyết định rời bỏ công ty lớn để tìm kiếm một vị trí tương đương tại một doanh nghiệp vừa và nhỏ. Mặc dù mức lương có thể thấp hơn một chút, nhưng chị đã tìm thấy một môi trường làm việc có văn hóa cân bằng hơn, ít áp lực hơn. Chị có nhiều thời gian hơn cho bản thân, cho gia đình, và có thể theo đuổi những sở thích cá nhân. Chị Mai nhận ra rằng, sự cân bằng và hạnh phúc cá nhân quan trọng hơn nhiều so với danh tiếng của một công ty lớn.

Những câu chuyện này là minh chứng sống động rằng, việc dám dừng lại, dám thay đổi không phải là sự thất bại mà là bước tiến lớn để bạn tìm lại chính mình và xây dựng một cuộc sống trọn vẹn hơn.

VII. Hạnh phúc nghề nghiệp bắt đầu từ việc biết nói “Đủ rồi!”

Kiệt sức không phải là một huy hiệu vinh quang để bạn đeo lên ngực. Nó là một tín hiệu cảnh báo khẩn cấp từ cơ thể và tâm trí bạn. Đừng đợi đến lúc sức cùng lực kiệt, đến khi mọi thứ sụp đổ mới tìm đường rút lui.

Hãy nhớ rằng, công việc là một phần của cuộc sống, không phải là toàn bộ cuộc đời bạn. Nó là phương tiện để bạn đạt được những mục tiêu lớn hơn, để nuôi dưỡng những đam mê và xây dựng một cuộc sống ý nghĩa. Nhưng nếu công việc đang bào mòn bạn, khiến bạn mất đi niềm vui sống, thì đó không còn là một phương tiện nữa mà đã trở thành gánh nặng.

Hạnh phúc không đến từ việc làm nhiều hơn – mà từ việc sống đúng với mình hơn. Đó là việc biết lắng nghe cơ thể, thiết lập ranh giới, và dũng cảm đưa ra những lựa chọn khó khăn để bảo vệ bản thân. Cuộc đời là một hành trình dài, và bạn cần phải giữ cho mình năng lượng, sức khỏe để đi hết con đường đó.

VIII. Tổng kết

✨ Nếu bạn đang loay hoay giữa tình trạng kiệt sức và cảm giác mông lung về tương lai, đừng một mình gánh chịu. Hãy để Tuyển dụng Vũ Thiên Group đồng hành cùng bạn trên hành trình tìm lại giá trị nghề nghiệp và sự cân bằng đích thực. Chúng tôi tin rằng mỗi cá nhân đều xứng đáng có một công việc không chỉ mang lại thu nhập mà còn là nguồn cảm hứng và hạnh phúc.

💼 Truy cập ngay website Vũ Thiên Group để khám phá hàng ngàn cơ hội nghề nghiệp đa dạng, nơi bạn không phải hy sinh sức khỏe và hạnh phúc cá nhân để đạt được thành công. Chúng tôi kết nối bạn với những công ty có văn hóa làm việc tích cực, đề cao sự cân bằng và phát triển bền vững của nhân viên.

📩 Đừng chờ đợi thêm nữa! Hãy gửi CV của bạn hôm nay – chọn lại một công việc phù hợp với nhịp sống lành mạnh, năng suất và đầy cảm hứng. Cuộc đời là của bạn, hãy sống theo cách bạn chọn, và đừng bao giờ để công việc làm chủ bạn đến mức kiệt sức!